Από πιο καλοπληρωμένους εκπαιδευτικούς ανάμεσα στις 37 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ), έχει η Κύπρος. Αυτό προκύπτει μέσα από τα στοιχεία που έχουν συλλεχθεί από τα δίκτυα συλλογής δεδομένων Eurydice και OECD/NESLI, για το σχολικό έτος 2022-2023, τα οποία γνωστοποίησε την Παρασκευή που μας πέρασε ο Ευρωπαϊκός Εκτελεστικός Οργανισμός Εκπαίδευσης και Πολιτισμού (EACEA). Αναφέρεται ότι ο μέσος εκπαιδευτικός στην Κύπρο, ηλικίας από 25-64 ετών, ανεξαρτήτως της βαθμίδας στην οποία διδάσκει (από προδημοτική μέχρι και τη μέση εκπαίδευση) οι απολαβές του κατά μέσο όρο ξεπερνούν τις 53 χιλιάδες ευρώ, για την ακρίβεια 53.567 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου και του 13ου μισθού. Οι απολαβές διαφέρουν ανάλογα με τα χρόνια εμπειρίας που διαθέτει ο κάθε εκπαιδευτικός, με τον πρώτο μισθό πρόσληψης για τη σχολική χρονιά 2022-2023 να κυμαίνεται στις 24.497 ευρώ ετησίως, γεγονός που αντιστοιχεί σε περίπου 1.884 ευρώ τον μήνα. Τους πιο καλοπληρωμένους εκπαιδευτικούς από τις 37 χώρες, έχει η Ελβετία, όπου οι μέσες ετήσιες απολαβές φτάνουν τις 54.057 ευρώ ανά εκπαιδευτικό ενώ στη δεύτερη θέση βρίσκεται η Κύπρος. Την πρώτη τριάδα συμπληρώνει η Αυστρία, όπου οι μέσες ετήσιες απολαβές ανά εκπαιδευτικό πλησιάζουν τις 49 χιλιάδες ευρώ, ποσό που απέχει σημαντικά από την εικόνα που καταγράφουν Κύπρος και Ελβετία. Οι εκπαιδευτικοί κατά μέσο όρο στην ΕΕ αμείβονται με 25.958 ευρώ τον χρόνο, ενώ στην κατηγορία των «φτωχών συγγενών» συγκαταλέγονται δάσκαλοι και καθηγητές σε χώρες όπως είναι η Ελλάδα (21.223 ευρώ), η Βοσνία και η Σερβία (και στις δύο μέσες ετήσιες απολαβές 17.456 ευρώ).
Μέχρι και 60 χιλιάρικα
O πρώτος μισθός στην Κύπρο για τη σχολική χρονιά 2022-2023 ήταν αυξημένος σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Πιο συγκεκριμένα το 2021-2022 οι πρωτοδιορισθέντες έλαβαν 24.189 ευρώ, ενώ το 2022-2023 24.497 ευρώ. Όσον αφορά τους πιο υψηλά αμειβόμενους εκπαιδευτικούς (εξαιρουμένων των διευθυντών) το 2022-2023 ετησίως υπήρξαν άτομα που έλαβαν το ποσό των 59.594 ευρώ. Πρόκειται για δασκάλους ή καθηγητές που εμπίπτουν στην ηλικιακή ομάδα των 55-64 ετών, οι οποίοι αριθμούν ενδεχομένως πέραν των 25-20 χρόνων στον χώρο της εκπαίδευσης. Σε σχέση με τον μέσο όρο ετήσιων απολαβών εκπαιδευτικών ανά ηλικιακή ομάδα καταγράφονται τα εξής:
• 59.594 ευρώ για εκπαιδευτικούς 55-64 ετών
• 59.412 ευρώ για 45-54 ετών
• 48.110 ευρώ για 35-44 ετών
• 33.206 ευρώ για 25-34 ετών
65-70 χιλιάρικα οι διευθυντές
Όσον αφορά τους μισθούς διευθυντών στη δημοτική εκπαίδευση στην Κύπρο κυμαίνονται κοντά στις 65 χιλιάδες ευρώ τον χρόνο, ενώ ο μέσος όρος στην ΕΕ είναι στις 27.201. Οι πιο καλά αμειβόμενοι διευθυντές δημοτικής είναι οι Ιταλοί (82.272 ευρώ) και μετά οι Ελβετοί (74.939 ευρώ). Στη μέση εκπαίδευση, δηλαδή στο γυμνάσιο, ένας διευθυντής στην Κύπρο παίρνει 70.788 ευρώ, στην Ελβετία παίρνει 84.471 ευρώ, ο μέσος όρος στην ΕΕ είναι στις 31.750 ευρώ, ενώ οι πιο καλοπληρωμένοι διευθυντές μέσης είναι οι Δανοί με ετήσιες απολαβές που ακουμπούν τις 90 χιλιάδες ευρώ.
Το προφίλ
Την προηγούμενη εβδομάδα δόθηκε στη δημοσιότητα έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την εκπαίδευση και κατάρτιση στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία ναι μεν αφορά το έτος 2019, ωστόσο καταγράφει κάποια σημαντικά συμπεράσματα για το προφίλ του εκπαιδευτικού στη χώρα μας, τα οποία ταιριάζουν και με τα πιο πρόσφατα μισθολογικά δεδομένα. Στην έκθεση γίνεται αναφορά στους λόγους για τους οποίους οι Κύπριοι, αλλά και οι Έλληνες εκπαιδευτικοί που διεκδικούν θέση στα κυπριακά σχολεία, επιλέγουν το επάγγελμα, όπως για παράδειγμα οι καλύτεροι, σε σύγκριση με άλλες χώρες, μισθοί, το γεγονός ότι πρόκειται για ένα επάγγελμα που εκτιμάται από την κοινωνία.
Μεταξύ άλλων επισημαίνεται ότι στη χώρα μας:
• Το επάγγελμα του εκπαιδευτικού παραμένει ελκυστικό και έχει αρχίσει να γίνεται πιο ανταγωνιστικό.
• Το υφιστάμενο σύστημα πρόσληψης που ευνοεί την αρχαιότητα των υποψηφίων πάνω από την αξία τους, οδηγεί σε μεγάλους χρόνους αναμονής για την πρόσληψη υποψήφιων εκπαιδευτικών, ενώ ταυτόχρονα συμβάλλει στη σταδιακή γήρανση του εκπαιδευτικού εργατικού δυναμικού.
• Τη δεκαετία 2008 με 2018, η Κύπρος έχει μεγάλη εισροή Ελλήνων εκπαιδευτικών.
• Οι μισθοί των εκπαιδευτικών και οι συνθήκες εργασίας συγκρίνονται ευνοϊκά με τους μισθούς των Ευρωπαίων εταίρων. Οι κατώτατοι και οι ανώτατοι νόμιμοι μισθοί είναι οι ίδιοι για τους εκπαιδευτικούς από την προσχολική ηλικία έως τη δευτεροβάθμια.
• Το 2016 στην Κύπρο οι μισθοί για τους εκπαιδευτικούς στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση ήταν από τις υψηλότερες στην ΕΕ.
• Οι εκπαιδευτικοί στην Κύπρο χρειάζονται λιγότερα έτη υπηρεσίας από ό,τι οι εκπαιδευτικοί σε περισσότερες χώρες της ΕΕ, για να φτάσουν στον μέγιστο μισθό.
SOS για αξιολόγηση εκπαιδευτικών
Ειδική αναφορά, γίνεται παράλληλα και στο θέμα της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών. Στην έκθεση επισημαίνεται ότι «η αποτελεσματική αξιολόγηση των εκπαιδευτικών μπορεί να επηρεάσει θετικά την ποιότητα και την ικανοποίηση για τη δουλειά καθώς και τα αισθήματα των εκπαιδευτικών», ενώ υπογραμμίζεται πως το σύστημα αξιολόγησης των εκπαιδευτικών της Κύπρου είναι πεπαλαιωμένο και έχει αλλάξει ελάχιστα από το 1976, έτος κατά το οποίο καταρτίστηκε η σχετική νομοθεσία. Πέραν τούτου επισημαίνεται ότι το Συμβούλιο της ΕΕ το 2019 απεύθυνε για τρίτη φορά μια ειδική σύσταση προς την Κύπρο από την οποία την καλεί να «υλοποιήσει τη μεταρρύθμιση του συστήματος εκπαίδευσης και κατάρτισης».
Η πρόταση την οποία απέστειλε το Συμβούλιο περιλαμβάνει εισηγήσεις για τη διαμόρφωση των εκπαιδευτικών και του σχολείου, υποστήριξη για αρχάριους εκπαιδευτικούς, συμβασιούχους και αντικαταστάτες, αξιολόγηση των αξιολογητών και τη συνεχή υποστήριξη των εκπαιδευτικών. Γίνεται την ίδια στιγμή εισήγηση για υιοθέτηση του όρου «ανώτερος εκπαιδευτικός», κάτι που αναμένεται να ωφελήσει τους έμπειρους εκπαιδευτικούς, ενώ προβλέπεται και η πιο ενεργή συμμετοχή των διευθυντών των σχολικών μονάδων στην αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, ούτως ώστε να μην εξαρτάται η βαθμολογία του εκπαιδευτικού από την εικόνα που θα σχηματίσει ο επιθεωρητής, κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης 1-2 ωρών διδασκαλίας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι για το θέμα των τροποποιήσεων που επιβάλλεται να γίνουν στην απαρχαιωμένη νομοθεσία που διέπει τον τρόπο αξιολόγησης των εκπαιδευτικών, άρχισε πριν από περίπου δέκα ημέρες διαβούλευση μεταξύ του Υπουργείου Παιδείας με τις εκπαιδευτικές οργανώσεις που εκπροσωπούν τους εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων. Η διαβούλευση, βάσει του χρονοδιαγράμματος που έχει ορίσει το ΥΠΑΝ θα πρέπει να ολοκληρωθεί μέχρι τα τέλη του 2024, προκειμένου εντός του 2025 να ολοκληρωθεί η μεταρρύθμιση. Το μόνο που απομένει να δούμε είναι αν έξι χρόνια, μετά την τρίτη φορά που μας τράβηξε η ΕΕ το αφτί για το συγκεκριμένο θέμα, θα καταφέρουμε να προβούμε στις απαραίτητες διορθωτικές κινήσεις, ή αν θα μείνουμε κολλημένοι στα παλιά.
